فایده خیرات براى اموات در عالم برزخ
کلمه خیرات از نظر لغت ،معنا و مفهوم وسیعى دارد و به هر کار خوب و مورد پسند ائمه و رهبران دینى گفته مى شود.کارهائى از قبیل : نماز و هر عبادت دیگر، دستگیرى زیردستان و بینوایان ، دادن صدقات ، انجام کارهایى که منافع اجتماعى دارد مانند: ساختن پل ، جاده ، مدرسه ، مسجد، آب انبار، بیمارستان و... کارهاى نیک و مورد پسند است و به آن خیرات گفته مى شود.
خیرات و صدقاتى که براى اموات فرستاده مى شود منحصر به دادن مبالغى وجه نقدى یا مقدارى نان و خورشت نیست و انسان مى تواند از هر کار خیرى که انجام مى دهد، قصد خیرات و صدقات براى اموات خود بکند. در حدیث از قول حضرت خاتم الانبیاء (ص ) آمده است : هر معروف و کار نیکى صدقه است .
بنابراین هر کار پسندیده و نیکوئى که به قصد تقرب به خداوند متعال انجام شود، صدقه و خیرات است .
از روایات گذشته در فصل سوم دانستیم ارواح اموات در عالم برزخ از اعمال گذشته اى که بعنوان باقیات الصالحات به یادگار گذشته اند بهره مند خواهند بود؛ مثلا کسى که بناى خیریه اى بر پا نموده (از قبیل جارى کردن قنات ، تالیف کتاب ، گذاشتن فرزند صالح و...) تا آن زمان که از این اعمال اثرى باقى مانده باشد، تا زمانى که آن مسجد پا برجاست و دیگران در آن نماز مى خوانند،تا آن قنات جارى است ، تا آن درخت سرپاست و مردم از آن بهره مى برند، تا آن بیمارستان برقرار است و بیماران در آن مداوا مى شوند و... براى بنا کننده آن گرچه در عالم برزخ بسر ببرد ثواب مى نویسند و او هم در عالم برزخ اثرات آنرا مشاهده مى نماید. اگر هم بناى شرى را بر پا نموده ؛ مثلا قمار خانه اى ، شراب خانه اى ، عشرت کده اى و... بر پا نموده ، تا آن زمان که آنها بر پا هستند و عده اى از آنها استفاده مى کنند، صاحبان و بانیان آن بناها در عالم برزخ ذلت روز افزون آن را شاهد خواهند بود.
اینک مى خواهیم بدانیم (صرفنظر از باقیات الصالحات ) آیا ارواح مومنین از اعمالى که براى اموات مى فرستند و خیراتى که براى آنها مى دهند بهره اى مى برند یا استفاده کردن و بهره گرفتن از این اعمال و خیرات منحصر به عالم قیامت است ؟
در این مورد همانند موارد قبل به چند حدیث اکتفا مى شود:
مرحوم . شیخ حر عاملى در کتاب وسائل الشیعه به نقل از امام صادق (ع ) آورده است :
راوى حدیث گفت : از حضرت صادق (ع ) پرسیدم : مى توان به جاى مرده نماز خواند؟ حضرت فرمود: بلى ، سپس فرمود: ممکن است میت در نگرانى و غم اعمال گذشته خود باشد و این عبادتى که به جاى او انجام مى شود جبران کمبود او را بکند و وى را از نگرانى نجات بدهد.
توجه داریم که بحث در فایده خیرات و صدقات براى اموات است و دانستیم که خیرات و صدقات براى اموات منحصر در دادن مقدارى وجه نقد و یا مقدارى غذا به بینوایان نیست . در ضمن این حدیث در مورد نماز به نیابت میتت است ولى ما در ترجمه ، آنرا به عبادت بر گردانیم ، به این علت که در روایات مشابه سوال ازروزه ، نماز، حج و صدقات دیگر شده است .
 و نیز در همان کتاب به نقل از امام صادق (ع ) آورده است که :
حضرت فرمودند: همان گونه که زنده ها از هدیه اى که براى آنها مى برند خوشحال مى شوند، اموات نیز از طلب رحمت و مغفرتى که براى آنها مى کنند خوشحال مى شوند.
این حدیث به ما نشان مى دهد: همین جملاتى که در بین مردم متداول است .
مثلا مى گویند: خدا رحمتش کند یا خدا او را بیامرزد اثرات مثبتى دارد و براى اموات مفید است .
مرحوم محدث قمى در سفینه البحار به نقل از رسول خدا (ص ) آورده :
کسى که وارد مقبره مومنین قبرستان شود و سوره مبارکه یاسین را بخواند خداوند به اموات آن قبرستان تخفیف (در عذاب یا نگرانى ) مى دهد.
 مرحوم مجلسى از تفسیر درالمنثور به نقل از رسول خدا (ص ) آورده است :
رسول خدا (ص ) فرمودند: میتى که نزد او سوره مبارکه یاسین خوانده شود سختى هاى عالم برزخ و قیامت بر او آسان مى گردد.
باز مرحوم مجلسى در بحار به نقل از ابن ابى عمیر ااورده است :
از حضرت امام صادق یا امام موسى بن جعفر (ع ) پرسیدم : دعا و صدقه و نماز براى اموات فایده اى دارد و آیا به آنها مى رسد؟ حضرت فرمودند: بلى .
احادیث زیادى در این مورد از ائمه معصومین (ع )رسیده و ما به همین مقدار اکتفا مى کنیم .
از مجموع احادیث مذکور استفاده مى شود: فایده خیرات براى اموات ، آسایش بیشتر آنها در عالم برزخ و درنتیجه عالم قیامت است . در ضمن از اعمال و خیراتى که به حسب ظاهر کوچک مى آید نیز نباید غافل بود، زیرا آنچه در پیشگاه خداوند متعال مطرح است ، عمل از نظر کیفیت است نه مقدار آن ؛ ممکن است یک جمله کوتاه اللهم اغفرله (خدایا او را بیامرز) از روى اخلاص گفته شود و گناهکارى را نجات دهد (البته در صورتى که گناه جنبه حق الناس نداشته باشد) و ممکن است دعاها و مناجات هاى زیاد بدلیل ریا و خود نمائى و یا بدلایل دیگر مورد قبول واقع نشود و سودى را عاید مرده نکند. بنابراین ، این توجه لازم است که هنگام عمل ، خلوص نیت و قصد تقرب به خداوند جهان ، تنها چیزى است که به عمل بى ارزش انسان جلوه اى دیگر داده و آنرا مورد قبول درگاه خداوند قرار مى دهد.