سوره‌ی انفال هشتمین سوره قرآن با 75 آیه است که بعد از جنگ بدر نازل شده است. بخشی از ماجرای بدر و برخی حقایق و اسرار پنهانی آن و نیز گوشه‌ای از مسائل مربوط به جهاد، غنایم، انفال و همچنین موضوع هجرت در راه خدا، در این سوره مبارکه بیان شده است.
«و ما رمیت اذ رمیت و لکن الله رمی1» و توحید افعالی
جبرئیل در روز جنگ بدر به رسول خدا -صلی الله علیه و آله- بیان داشت: مشتی از خاک را بردار و به سوی کفار پرتاب کن. زمانی که دو گروه مقابل یکدیگر قرار گرفتند رسول خدا به علی -علیه‌السلام- فرمود «مشتی سنگریزه به من بده» آنگاه آن مشت خاک و سنگریزه را به سوی کفار پرتاب کرد. و در آن لحظه هیچ مشرکی باقی نماند مگر اینکه در چشم و دهان و گلویش سنگریزه و خاک داخل شد. در این فرصت مؤمنان بهر آنها حمله کرده و شکست دادند.
آیه فوق بیان می‌کند شما مشرکان را به قتل نرساندید بلکه خدا بود که آنها را به قتل رساند. و نیز به پیامبر خطاب می‌کند که تو پرتاب کننده نبودی، خدا بود که سنگ‌ریزه‌ها را پرتاب کرد.
آنچه در جنگ بدر به ظهور رسید؛ یعنی استیصال و درماندگی و شکست مشرکانِ تا دندان مسلح توسط گروهی اندک و با کمترین سلاح؛ امری عادی نبود. و این خدا بود که با فرستادن فرشتگان، محکم کردن قدمهای مومنان و ایجاد رعب در قلوب مشرکان، آنها را درهم شکست و فراری داد. مومنان و رسول خدا در حکم آستین بودند و این دست الهی بود که از این آستین بیرون آمده و مشرکان را در هم شکست.2
یا ایها الذین آمنوا استجیبوا لله و للرسول اذا دعاکم لما یحییکم 3
این آیه شریفه بیانگر حقیقت و سرّ دعوت الهی است، و حقیقت این دعوت، فراخوانی است که با خارج کردن انسان از دنیای فانی و نابود شدنی و حرکت دادن به سوی آن که از جان و قلبش به او نزدیکتر است، وی را زنده می‌کند. همو که از او به او نزدیکتر او! «واعلموا انّ الله یحول بین المرء و قلبه».
انسان حیات دیگری نیز دارد که ارزش آن با زندگی دنیا، که خداوند آن را بازیچه و خیال و بازدارنده می‌خواند، قابل مقایسه نیست. این حیات حقیقی، زندگی آخرت است و به زودی پرده از آن برچیده خواهد شد. حیاتی که حرکت به سوی آن جز با نور ایمان و عبودیت ممکن نخواهد بود.4
اکنون فرصت خوبی است تا نامه‌ی عاشقانه‌ی یار را باز کنی و این فصل از ترانه‌ی عروج را بخوانی. برخیز؛ آری برخیز و قرآن رابیار و سوره‌ی انفال را بخوان.
خانه‌ی دلت به عطر یار آکنده
حسین رحیمی
1- انفال:8/17
2- المیزان ج9ص37-38
3- انفال:8/24
4- المیزان ج9ص42
