تو کله‌ی من و دوستام همیشه این سوال وول می‌خورد که: چطور میشه که بعضیا کار درست میشن و چشمشون باز میشه و راه رو از چاه تشخیص میدن. جادو جنبل بلدن؟ ورد می‌خونن؟ چیکار می‌کنن؟
یه روز که پیش استاد بودیم، دیدم فرصت خوبه که ته و توی این قضیه رو دربیارم.
رفتم جلو، البته قبلش گلومو صاف کرده بودم و جمله‌هامو ساخته بودم، پرسیدم: آدمهای عادی هم می‌تونند مراتبی از شهود داشته باشند؟
استاد که مثل همیشه سرش پایین بود گفت:
تهذیب نفس بهترین راه دستیابی به عرفان حقیقی است و به درس خوانده‌های حوزه یا دانشگاه اختصاص ندارد؛ مثالا «حارثة بن مالک» به پیامبر اکرم صلی‌الله علیه واله وسلم گفت: «من دیشب به مقام یقین رسیدم» [این ادعا کار هرکسی نیست]. پیامبر فرمود: «هر چیزی نشانه‌ای دارد، نشان یقین تو چیست؟ » او گفت: «گویا عرش خدا و بهشت را می‌بینم، و جهنم و زوزه ساکنان آن را می‌شنوم». پیامبر فرمود: «هَذا عَبدٌ نَوَّرَ اللهُ قَلبَهُ بِالایمان»؛ این بنده‌ای است که خداوند قلب او را به نور ایمان درخشان کرده است. 1
روزی در حرم مطهّر پیامبر اکرم صلی‌الله علیه واله وسلم جوانی نزد من آمد و گفت: می‌خواهم قصه‌ای را با شما در میان بگذارم. من در فلان شهر ایران آبمیوه فروش هشتم. ما برای اینکه آبمیوه خنک شود، تکه‌ای یخ داخل لیوان می‌اندازیم و سپس آبمیوه روی آن می‌ریزیم و به قیمت معمول می‌فروشیم. یخ قیمتی ندارد و ما هم تعهد کرده‌ایم که یک لیوان آبمیوه (به قیمتی خاص) به مردم بدهیم. در حالیکه آن یخ مقداری از فضای لیوان را می‌گیرد.
یک روز صبح ، هنگام باز کردن مغازه مشاهده کردم، قالبهای یخی که معمولا صبحها، پیش از طلوع آفتاب جلوی در مغازه می‌گذارند، شعله‌ور شده و زبانه آتش از آنها بلند است. خیلی زود متوجه مشکل شدم. غلّ و غش ما در فروش آبمیوه، آن آتش را شعله‌ور کرده بود، پس از آن لیوانهای بزرگ‌تری تهیه کردم و یک لیوان کامل آبمیوه، با یخ به مشتری می‌دهم.
بعد این آیه را تلاوت کرد: «کَلّا لَو تَعلَمونَ عِلمَ الیَقین لَتَرَوُنَّ الجَحیم»2 چنان نیست که شما خیال می‌کنید؛ اگر شما علم‌الیقین (به آخرت) داشتید (افزون طلبی شما را از خدا غافل نمی‌کرد)!، قطعا شما جهنم را خواهید دید!
در سوره مبارکه نساء نیز آمده است: «اِنّ الذینَ یَا کُلونَ اَموالَ الیَتامَی ظُلماً اِنّما یَا کُلونَ فِی بُطونِهِم نَاراً»3 ؛ آنانکه داراییهای یتیمان را ستمگرانه می‌خورند، در حقیقت آتش بر شکم خود فرو‌می‌برند.
1- الکافی، ج 2، ص 53
2- سوره تکاثر، آیات 5-6
3- سوره نساء، آیه 10
تبیان - حسین عسگری
جواب از آیت الله جوادی آملی - نسیم اندیشه
